Lịch sử sử dụng mật ong của con người

Ong mật là một loại côn trùng rất cần cù, chăm chỉ, nó sống thành từng đàn, có tính tổ chức xã hội hẳn hoi, có kỷ luật trật tự, có tinh thần làm việc nghiêm tuc, nhất là vào mua hoa nở, các con ong nhỏ bé luôn bạn bịu và đi sớm về muộn.

ONG MẬT LOÀI VẬT CHĂM CHỈ 

Suốt ngày lo lắng lấy phấn hoa và mật ong không một chút nghỉ ngơi. Ngoài việc lấy đem về tổ, ong còn truyền phấn hoa từ hoa này sang hoa khác, làm cho cây cối, hoa quá, rau cỏ được thụ phấn, tăng sản lượng hơn, đồng thời ong đã lấy về những mật ong thơi làm thành mật ong nhiều chất dinh dưỡng và cả sữa ong chúa, cống hiến rất lớn cho sức khỏe con người. Từ đó có thể thấy ong mật và con người có một mối quan hệ vô cùng khăng khít.

Ong mật là loại động vật chân đốt, cánh có màng mỏng, từ thời cổ đại đã quan hệ với con người. Những ghi chép sớm nhất ong mật thuộc thời kỳ đồ đá cũ. Năm 1910, tại miền Đông Tây Ban Nha, ở một thành phố nhỏ có tên gọi là thành phố Vanlencia, tên người là Cuevas de la Arana trên vách đá có động, người ta phát hiện thấy có bút tích khắc về lịch sử ong mật bằng anh ngữ, mở rộng phát hiện này người ta thấy đây chính là “Lịch sử của ong mật, cũng là lịch sử của con người”. Có thể thấy, quan hệ con người với ong mật rất mật thiết, đã có từ 15.000 năm về trước.

Trên vách đá trong hang động đã khắc họa phong cách lấy mật ong cổ xưa nhất của con người, thời đó còn vô cùng lạc hậu và nguyên thủy, trên tranh khắc người lấy mật là một cô gái trẻ, một tay cầm làn cỏ, tay kia nắm dây thang đang cố gắng trẻo lên những vách núi cao rất nguy hiểm, xung quanh cô có rất nhiều ong mật bay lượn.

LỊCH SỬ SỬ DỤNG MẬT ONG CỦA CON NGƯỜI

Sau này, năm 1937, một người tên là Rousome, dùng mật ong ủ thành rượu mật ong trở thành một loại rượt quý dinh dưỡng cao thời bấy giờ. Trong các loại rượu được con người ủ sớm nhất, thuần nhất và thơm hương nhất là rượu mật ong, là một thứ đồ uống rất thịnh hành cho các cặp vợ chồng mới cưới trong tuần trăng mật thời bấy giờ.

Ngoài ra sáp ong cũng là một sản phẩm của ong mật, ấu trùng ong và độc tố của ong cũng có khả năng sử dụng rộng rãi vào đời sống con người, vì vậy ong mật là một loại động vật quý.

Thời Xuân Thu Chiến Quốc cách đây hơn 2300 năm, Đào Chu Công đã tự mình đến nước Tề quan sát cả một quá trình nuôi ong mật của nông dân, buổi tối thì ghi chép lại tất cả những gì nhìn thấy ban ngày, vì vậy cuốn sách có tính “nhật ký” của Đào Chu Công đã được truyền bá tới ngày nay. Lịch sử cũng có những giai đoạn về ong mật.

Trước đây 1400 năm, Lương triều thiên tử Giản Văn Đế rất hay ăn mặc thường phục xuất ngoại vi hàng, hay giao du với người nuôi ong, ăn ở cùng với họ đi khắp đó đây. Về sau có nhiều người đọc được những câu thơ ngâm vịnh về ong, trong thơ đã toát lên về những tập tính và giá trị của ong mật. Đại sư văn học thời Bắc Tống – Tô Đông Pha đã có nhiều thơ ca ngợi ong mật cả đời cần cù làm mật cho con người và miêu tả tỉ mỉ cảnh nuôi ong lấy mật của con người.

Ong đã viết rất nhiều câu đẹp đẽ về giá trị của mật ong mà nay là rượt mật ong mới còn tốt hơn vạn lần so với kim đan. Lãnh tụ vĩ đại của giai cấp công nhân Nga và thế giới Leenin cũng rất thích kết bạn tâm giao với người nuôi ong, ông hay theo đàn ong mật đến tận nơi người nuôi ong thăm hỏi động viên họ.

Trong sách thuốc cổ đại của Trung Quốc “Thần nông bản thảo” đã mô tả tỉ mỉ về việc ong làm mật và sản phẩm chế từ mật ong, “mật ong càng uống lâu ngày, sức khỏe cải thiện, kéo dài tuổi thọ”.

Khoa học hiện đại đã chứng minh rằng mật ong chứa 65% – 80% đường Glucôza và đường hoa quả, không chứa mật mỡ, nên được gọi là “Loại sữa bò cho người già”

NGUỒN GỐC CỦA MẬT ONG

Về lịch sử mật ong cho đến nay vẫn chưa rõ, nhưng căn cứ vào tài liệu cổ để lại thì dự đoán có thể bắt đầu tư thời đại đồ đá cũ.

Thời kỳ đó con người đi ăn thú để ăn thịt, mật ong lấy được không làm gia vị mà để ủ thành rượu mật ong, cách này đã lưu truyền cho tới ngày nay.

Từ “tháng mật” trong từ điển giải thích là “vợ chồng mới cưới nhau 1 tháng hoặc 2 tháng” mà không giải thích gì khác. Thực ra “tháng mật” là một tập tục sống của dân tộc Germany, từ đó mà sản sinh ra từ ngữ này, chỉ về cặp vợ chồng mới cưới trong 1 tháng cùng nhau hưởng rượt mật ong và sống tháng ngọt ngào tình cảm.

Rượu mật này không có một cách phối chế đặc thù nào khác, chỉ là loại rượt trải qua ủ mật lên men và tạo thành rượu. Loại này thời kỳ ấy, nơi thịnh hành sử dụng nhất là Ai Cập và Hy Lạp. Sau này sinh ra nhiều loại rượu khác như rượu nho, bia nhiều nơi ở châu Âu ngày nay vẫn còn ủ rượu mật ong và coi đó là đặc sản của địa phương.

CÔNG DỤNG CỦA MẬT ONG VỚI SỨC KHỎE THEO LỊCH SỬ

Thông thường dùng mật ong không hề xảy ra tác dụng phụ, lại còn có thể phòng ngừa bí tiện, tăng thể lực, xúc tiến trao đổi chất của on người. Cho nên từ xưa tới nay, mật ong được coi là một linh đơn kéo dài tuổi thanh xuân, trường thọ, được con người yêu quý.

Lịch sử sản xuất mật ong không sớm hơn mất so với sản xuất tơ tằm, hơn nữa việc nuôi ong lấy mật đơn giản hơn nhiều nuôi tằm kéo làm tơ lụa. “Học thuyết nguồn gốc mật ong Á châu mới” có nói tới nơi khởi nguồn ở Trung Quốc là vùng Tây –  Nam, từ đó duy ra nguồn gốc mật ong Đông – Tây phương cũng được khởi nguồn từ vùng Tây Nam Trung Quốc từ hơn một triệu năm về trước, và đã trải qua nhiều năm tháng thăng trằm phát triển.

Khoảng 60 triệu năm trước thực vật tiến hóa từ đơn bào thanh đa bào, theo quá trình đó, côn trùng truyền phấn hóa cũng phát triển theo và trong đó có cả ong mật. Vào thời kỳ đồ đá trung đại 7000 năm trước, loại người đã có để lại hình dạng trèo núi lấy mật trên các tranh khắc ở vách đá trong động. Và thời kỳ Trụ Vương cũng đã có mật ong.

Thế kỷ 2 trước công nguyên, trong Thần nông bản thảo kinh đã cùng một lúc đề cập đến mật ong và sáp ông là thượng phẩm của nguyên liệu chế thuốc, chứng tỏ ở Trung Quốc từ hơn 2000 năm trước người ta đã biết ăn mật ong và dùng mật ong như một loại dược liệu “thượng phẩm”

Năm 1913, các nhà khảo cổ học trong Kim Tự Pháp Ai Cập đã tìm được rất nhiều âu đựng từ 3300 năm trước trong đó có chứa đầy mật ong, mở ra xem thì mật ong này vẫn còn nguyên chất chưa hề thay đổi, mùi vị vẫn thơ và công dụng vẫn tốt.

Người Ai Cập còn dùng mật ong để sát trùng, dùng mật ong để ướp xác, có thế giư cho thi thể các quân vương nữ chúa tồn tại với thời gian, mà hậu thế chúng ta đã tận mắt nhìn qua các xác ướp cổ đại từ trong Kim Tự Tháp.

Phụ nữ Hy Lạp thì dùng mật ong bôi lên mặt và da để làm mỹ phẩm, có lẽ vì thế mà người ta vẫn nói phụ nữ Hy Lạp có làn da mịn màng, nhan sắc kiều diễm có quan hệ với mật ong rất chặc chẽ.

Qua nhiều thế kỷ, đến nay, mật ong vẫn được coi là phần thưởng của thiên nhiên ban tặng cho con người, là một dược liệu quý cho mọi người già trẻ gái trai để giữ tuổi trẻ và kéo dài tuổi thọ. Từ thời nhà Chu, nó được làm đồ cống tiến triều đình Vũ vương, nhà thơ Khuất Nguyên trong Chiêu Hồn cũng đã tả về mật ong; các danh y thời chiến quốc.

Trong các tác phẩm văn học Ấn Độ, mật ong được coi là “một vật kỳ lạ giữa buổi xuân làm cho con người khoái lạc”, “Gia hòa – Phê Đà Kinh” viết: “Nếu như người ta ăn mật ong, có thể trường thọ”.